Hepatit A virüsünün bulaşması sonucu ortaya çıkan bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit A enfeksiyonuna neden olan Hepatit A virüsü (HAV) zarfsız bir RNA virüsüdür.
Sıklık
Hepatit A hastalığı, sosyoekonomik durum ve bölgelere göre farklılık göstermekle birlikte tüm dünyada yaygın olarak görülmektedir. Hastalıkla sonbahar ve kışın ilk aylarında daha sık karşılaşılmaktadır. Ülkemiz, Hepatit A enfeksiyonu açısından dünyada orta düzeyde yaygınlığın olduğu ülkeler arasındadır.
Hastalık sosyoekonomik durum ve yaşam şartları ile direkt ilişkili olduğundan bu koşulların düzelmesiyle hastalık görülme sıklığında belirgin düşüş görülmekte, HAV ile karşılaşma ve hastalık görülme sıklığı ise daha ileri yaşlara kaymaktadır.
Belirtiler
Hepatit A virüs enfeksiyonları erişkinlerde çoğunlukla belirti verirken, 6 yaşından küçük çocuklarda genellikle hafif seyreder. İleri yaşlarda hastalığın ciddiyeti giderek artar. Genellikle bulgular virüsle temas ettikten sonra 15-50 gün (ortalama 28 gün) sonra ortaya çıkar. Belirtiler:
- Halsizlik, yorgunluk
- İştah kaybı
- Bulantı-kusma, mide rahatsızlığı
- İshal
- Karın ağrısı
- Kilo kaybı
- Ateş
- Gözlerde ve ciltte sararma
- Koyu renkli (çay rengi) idrar
- Çamur gibi veya beyazımsı dışkı
Risk Faktörleri
- Kronik karaciğer hastalığı olanlar
- Kronik Hepatit B ve Hepatit C hastaları
- HIV/AIDS hastaları
- Pıhtılaşma bozukluğu olanlar
- Organ ve kemik iliği nakli adayları ve alıcıları
- Eşcinsel/biseksüel erkekler
- Kanalizasyon işçileri
- Hepatit A’nın yaygın olarak görüldüğü ülkelere seyahat edenler
- Sağlık kurumlarında alt bakımı hizmeti verilen servislerde (çocuk enfeksiyon servisleri, yoğun bakım üniteleri gibi) çalışan personeller
- Dışkı materyali ile çalışan laboratuvar çalışanları daha fazla risk altındadır.
Bulaş Yolu
Hastalık çoğunlukla dışkı ile kirlenmiş, hastalık etkeni içeren su ve gıda tüketiminden kaynaklanır. Yemek hazırlayan ve gıda sektöründe çalışan kişilerin temizlik önlemlerine dikkat etmemesi, kanalizasyon suları ile kirlenmiş besinlerin çiğ ya da az pişmiş olarak yenilmesi en sık bulaşma yollarıdır. Bunun dışında yanında bir diğer bulaş yolu da eşcinsel/biseksüel cinsel ilişkidir. Hijyen şartlarının kötü olduğu ülkelerde sıktır.
Aşılama ve Tedavi
Hastalıktan korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. HAV aşısı ölü virüs aşısı olup koldan kas içine enjeksiyon yoluyla uygulanır. Aşılama, Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşı Takvimi ve doktorunuzun önerileri doğrultusunda uygun zaman, aralık ve dozlarda uygulanır. Daha fazla bilgi için [Aşı Takvimi’ne buradan ulaşabilirsiniz.](Aşı Takvimi Linki)
Hepatit A virüsüne bağlı gelişen hastalığın özgül bir tedavisi yoktur. Yakınmalara göre destek tedavisi verilir. Hastalar bu dönemde, doktor tarafından verilen ilaçlar dışında dışardan hiçbir ilaç, bitkisel katkı maddesi ve alkol gibi maddeleri kullanmamalıdır.
Koruyucu Önlemler
Hepatit A enfeksiyonunun esas bulaş yolu göz önüne alındığında virüsün yiyecek, su ve çevreye bulaşmasının önlenmesi en önemli kontrol yöntemidir.
- Genel temizlik kurallarına uyulmalı
- Eller su ve sabunla yıkanılmalı
- Gıda sektöründe çalışan kişilerin kontrol edilmeli
- Temiz olduğundan ve iyice piştiğinden emin olunan yiyecekler tüketilmeli
- Bölgede kuyu suyu ya da depo suyu kullanılıyorsa, klor kullanma talimatına uygun şekilde mutlaka sular klorlanmalı
- Zorunlu hallerde su en az 10 dakika kaynatılarak kullanılmalı
- Çöplerin, ağzı kapalı çöp kutularında toplanmalı ve çöp poşetlerinin ağzı kapatılarak bırakılmalıdır.