Difteri, Corynebacterium diphtheriae ve Corynebacterium ulcerans bakterilerinin neden olduğu bir hastalıktır. Solunum semptomlarına veya cilt de dahil olmak üzere vücudun diğer kısımlarını etkileyen solunum dışı formlara neden olabilir.
Sıklık
Difteri, aşı ile önlenebilir bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1974 yılında başlatılan Temel Bağışıklama Programı, difteri gibi hastalıklara karşı küresel mücadelede önemli bir dönüm noktası oldu. Kombine difteri aşıları, bu programın başlangıcından itibaren uygulamaya konuldu ve 1980-2000 yılları arasında hastalık vakalarının %90’ından fazlasını önledi. Ancak son yıllarda yetersiz aşılama oranları nedeniyle bazı bölgelerde difteri vakaları artmaktadır. DSÖ, 2023 yılında küresel düzeyde difteri vaka sayısını 24.782 olarak bildirmiştir.
Belirtiler
Difteri bakterisiyle enfekte olan kişilerde semptomlar ortaya çıkabilir veya hiçbir belirti göstermeden bakteriyi taşıyabilir ve başkalarına bulaştırabilirler. Difteri hastalarının çoğunda, enfeksiyonun ilk birkaç gününde boğaz ağrısı, düşük dereceli ateş ve solunum yolu enfeksiyonu gelişir. Hastalığın hafif vakalarında semptomlar genellikle sınırlıdır. Ancak daha şiddetli vakalarda, yalnızca bademcikler ve yutakta lokalize olabilen veya solunum yollarının geniş bir bölümünü kaplayan yoğun bir zar oluşabilir. Ciddi durumlarda, şişmiş "boğa boynu" görünümü ortaya çıkabilir. Ayrıca, tropikal bölgelerde difteri cilt enfeksiyonlarına yol açabilir. Bu tür vakalarda, iyileşmeyen gri bir zarla kaplı ülserler gelişerek cilt lezyonları oluşturabilir.
Difteri, dolaşım sistemine ve dokulara toksinlerin salınmasına neden olabilir ve bu da kapsamlı organ hasarına yol açabilir. Kalbi etkileyen komplikasyonlar ve felç gibi nörolojik komplikasyonlar gelişebilir. En yaygın ölüm nedeni, zarın aspirasyonuyla boğulmadır.
Risk Faktörleri
Difteri, çoğu Avrupa ülkesinde çok nadir görülmektedir. Hastalığın kutanöz (cilt) formu ise genellikle tropikal bölgelerde, özellikle yoksul şehir içi bölgelerde yaşayanlar ve alkolikler arasında yaygındır. Difteri ile enfekte bir kişiyle yakın temasta bulunanlar hastalık açısından test edilmeli ve belirti veya semptom gelişimi açısından yedi gün boyunca gözetim altında tutulmalıdır. Aynı evde yaşayan kişilere koruyucu amaçlı antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Difteri tanısı, hastanın boğaz ve burun sürüntülerinden yapılan laboratuvar testleri ile kan testleri yoluyla doğrulanabilir.
Bulaş yolu
Difteri, enfekte bir kişinin solunum yolundan çıkan damlacıklarla, özellikle öksürme veya hapşırma yoluyla bulaşır. Hastalığın kutanöz formu ise, enfekte kişinin yaraları veya lezyonlarıyla doğrudan temas sonucu yayılabilir. Tedavi edilmemiş difteri vakaları dört haftaya kadar bulaşıcı kalabilirken, bakteriyi taşıyan asemptomatik kişiler daha uzun süre hastalığı yayabilir. Enfeksiyon için potansiyel risk faktörleri arasında seyahat, sığırlarla yakın temas ve çiğ süt ürünlerinin tüketimi yer almaktadır.
Aşılama ve tedavi
Difteri antitoksin ve antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Aşılama, Sağlık Bakanlığı’nın Ulusal Aşı Takvimi ve doktorunuzun önerileri doğrultusunda uygun zaman, aralık ve dozlarda uygulanır. Daha fazla bilgi için Aşı Takvimi’ne buradan ulaşabilirsiniz.
Koruyucu önlemler
Difteriye karşı tek etkili koruyucu önlem aşıdır.