Boğmaca, her yaştaki duyarlı bireyi etkileyen, özellikle çocukluk çağında ve 5 yaşından küçük çocuklarda ağır seyreden akut, bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. En tipik belirtisi boğulurcasına olan aralıksız öksürük nöbetleridir. Tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır.
Hastalık, solunum yoluyla bulaşmakta ilk dönem belirtileri, burun akıntısı, gözde yaşarma, halsizlik, fazla yüksek olmayan ateş gibi hafif üst solunum yolu bulgularıdır.
Çok küçük bebeklerde ölüm sık görülmektedir.
Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmacaya bir bakteri neden olmaktadır. Solunum yolu ile alınan bakteri, 7-10 günlük kuluçka devresi sonrası (ortalama 4-21 gün) hastalığa neden olmaktadır. Çok bulaşıcıdır. Boğazda yerleşir. Hijyenik koşullara, yani temizlik kurallarına iyi uyulmadığında bulaşma olur ve sonrasında salgınlar yaşanır. Sosyo ekonomik düzeyi düşük toplumlarda, toplu yaşam alanlarında, kalabalık gruplar halinde yaşayanlarda, yetersiz ve kötü beslenme koşullarında vakalarda artış olur.
Boğmaca Hastalığı için Bulaştırıcılık Dönemi Nedir?
Bilinen tek kaynak insandır. Bakteri alındıktan 1-2 hafta sonra, korunmasız bireylerde hastalık ortaya çıkar.
Boğmaca, belirli bir coğrafi lokalizasyonda görülmemekte, tüm dünyada yaygındır. Mevsimsel bulaş özelliği olmamakla birlikte son bahar aylarında daha fazla görülebilir.
Boğmaca Hastalığından Korunmak Neden Önemlidir?
Boğmaca hastalığı, tüm dünyada yaygın görülen ve 3-4 yılda bir salgınlara yol açan bir hastalıktır. Çok küçük bebekleri tuttuğu ve hayatın erken safhasında bebek ölümlerine yol açtığı iyi bilinmektedir. Hatalığın tanısı, bazen hafif geçirilen enfeksiyonlar nedeni ile zor olmakta ve gözden kaçabilmektedir. Yaygın salgınlara yol açabildiği için aileler ve çocuklar için ciddi bir halk sağlığı sorunu olmakta ve maddi kayıplara yol açmaktadır.
Boğmaca’dan Korunma Yolları Nelerdir?
Hastalıktan korunmanın tek yolu aşılamadır. Son derece etkili bir aşısı bulunmaktadır. 1985 yılından beri, uygulanan etkin aşılama çalışmaları sayesinde vaka sayısında önemli azalmalar olduğu gözlenmiştir. Aşı oranlarının düşük olduğu toplumlarda ve aşısız bireylerde hastalık görülmeye devam etmekte ve ölümlere neden olmaktadır.
Boğmaca Hastalığının Tedavisi Nasıldır?
6 aylıktan küçük bebeklerin mutlaka hastaneye yatışı ve yoğun bakım tedavisi lamaları gerekmektedir. Bu süreçte antibiyotik kullanılmalıdır. Çünkü küçük bebeklerde hastalık ağır seyreder. Solunum sıkıntısı ve beslenme güçlükleri görülür. Öksürük nöbetlerini hafifletmek amacıyla bazı vakalarda kortikostreroidlerin kullanımı gerekebilir.
Boğmaca Aşısı Uygulama Takvimi Nasıldır?
Boğmaca aşısı 5’li karma aşı (DaBT-İPA-Hib) şeklinde 2,4,6. aylarda ve 18. ayda uygulanmaktadır.
Takvimimizde, (1 Temmuz 2016 tarihinde doğanlardan başlamak üzere) 48. ayda dörtlü karma aşı (DaBT-İPA) şeklinde pekiştirme dozu yer almaktadır. 1 Temmuz 2016 tarihinden önce doğmuş ve halen ilköğretime başlamamış olan çocukların DaBT-İPA pekiştirme dozu ise 2020-2021, 2021-2022 ve 2022-2023 eğitim ve öğretim dönemlerinde okul aşılamaları şeklinde uygulanacaktır.
Boğmaca Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
-Nadiren aşı yerinde kızarıklık, şişme ve ağrı olabilir. Çocuklarda ağlama nöbetleri olabilir. Hafif ateş yükselmesi görülebilir.
-Nedeni saptanamayan ve ilerleyici santral sinir sistemi hastalığı veya bozukluğu olan bireylerde uygulanmaması önerilir. Aşının ilk uygulaması sonrası kasılma nöbetleri ortaya çıkması ve çok yüksek ateş olması halinde uygulamalardan Boğmaca aşısı çıkarılarak devam edilmelidir.